BINAY GIVES AQUINO SONA A '9', VILLAR: GOOD / 3rd 
SONA TAGALOG VERSION
[PHOTO -Vice President 
Jejomar Binay share light moments during the opening of the 3rd regular session 
of the 15th Congress at the Senate of the Philippines on Monday before the State 
of the Nation Address of President Aquino. Binay gave Aquino's speech a rating 
of 8.5 to 9. INQUIRER PHOTO / NIÑO JESUS 
ORBETA]
MANILA, 
JULY 24, 2012 
(INQUIRER) By Fat Reyes - On a scale of 1 to 10 with 10 being the 
highest, Vice President Jejomar Binay on Monday gave President Benigno Aquino an 
8.5 to 9 rating for his State of the Nation Address (Sona). 
Aquino gave his third Sona at the Batasan Complex 4 p.m. Monday. Binay said 
that he believed that Aquino fulfilled most of his promises since he stepped 
into office, saying "ang dami noon almost half-way na 'yon eh sa Congress." 
In a separate statement, Binay said "napakaganda ng mga sinabi ni Pangulong 
Noynoy Aquino. Tama s'ya. Walang imposible. Nakikita na natin na nagkakabunga na 
ang mga reporma na sinimulan ng ating Pangulo." 
Binay said he would continue to support Aquino. He also said that Aquino 
needed the support and trust of the Filipino people. 
Villar rates Aquino's Sona 'good' By Matikas 
Santos INQUIRER.net 7:02 pm | Monday, July 23rd, 2012 
[PHOTO -Senator Manny Villar. INQUIRER FILE 
PHOTO]
MANILA, Philippines – Senator Manuel Villar found the State of the Nation 
Address (SONA) of President Benigno Aquino III as "good" and said that no 
address could ever be perfect. 
"Each sector will always find something lacking (in Aquino's speech). We 
cannot perfect everything," Villar said after the President's hour and a half 
speech at the House of Representatives Monday. 
"No SONA speech can ever be complete. Each person will look for something 
that was not mentioned," Villar, who became an ally of the President recently 
after his Nacionalista Party entered into an alliance with Aquino's Liberal 
Party, said. 
He added that he would look at Aquino's speech "as a whole," at would rate it 
as "good." 
Villar, who had not attended the previous SONAs, said that he wanted to 
attend the event this time because his term was about to end. 
When asked what he liked best about Aquino's speech, he said "his call for 
unity." 
"I think it is more important now to become united so we can eliminate 
poverty faster," Villar said. 
Ombudsman Morales extolled in Aquino Sona By Karen 
Boncocan INQUIRER.net 6:15 pm | Monday, July 23rd, 2012 
[PHOTO -Ombudsman Conchita Carpio Morales during the impeachment 
hearing of Supreme Court Chief Justice Ranato Corona at the Senate. INQUIRER FILE PHOTO]
MANILA, Philippines — Ombudsman Conchita Carpio-Morales received special 
mention along with other notable officials from President Benigno Aquino III in 
his third State of the Nation Address. 
Speaking before lawmakers, senators, and other public officials, the Chief 
Executive said that Morales had been instrumental in carrying out reforms during 
his second year. 
He said that he admired Morales' work and told her to expect more challenges. 
TAGALOG VERSION 
SONA 2012 `Kayo po ang gumawa ng pagbabago. SONA ito ng 
sambayanang Pilipino' By President Benigno S. Aquino III 5:40 pm | 
Monday, July 23rd, 2012 
(President Benigno S. Aquino III' s third State 
of the Nation Address delivered before a joint session of Congress at the 
Session Hall of the House of Representatives, Batasan Pambansa Complex, Quezon 
City, on July 23, 2012) 
Maraming salamat po. Maupo po tayong lahat. 
Senate President Juan Ponce Enrile; Speaker Feliciano Belmonte; Bise 
Presidente Jejomar Binay; mga dating Pangulong Fidel Valdez Ramos at Joseph 
Ejercito Estrada; ang ating mga kagalang-galang na mahistrado ng Korte Suprema; 
mga kagalang-galang na kagawad ng kalipunang diplomatiko; mga kagalang-galang na 
miyembro ng Kamara de Representante at ng Senado; mga pinuno ng pamahalaang 
lokal; mga miyembro ng ating Gabinete; mga unipormadong kasapi ng militar at 
kapulisan; mga kapwa kong nagseserbisyo sa taumbayan; at siyempre sa akin pong 
mga boss, magandang hapon po sa inyong lahat. 
Ito po ang aking ikatlong 
SONA, at parang kailan lang nang nagsimula tayong mangarap. Parang kailan lang 
nang sabay-sabay tayong nagpasyang tahakin ang tuwid na daan. Parang kailan lang 
nang sinimulan nating iwaksi ang wang-wang, hindi lamang sa kalsada kundi sa 
sistemang panlipunan. 
Dalawang taon na ang nakalipas mula nang sinabi 
ninyo, "Sawa na kami sa korupsyon; sawa na kami sa kahirapan." Oras na upang 
ibalik ang isang pamahalaang tunay na kakampi ng taumbayan. 
Gaya ng 
marami sa inyo, namulat ako sa panggigipit ng makapangyarihan. 
Labindalawang-taong gulang po ako nang idineklara ang Batas Militar. Bumaliktad 
ang aming mundo: Pitong taon at pitong buwang ipiniit ang aking ama; tatlong 
taong napilitang mangibang-bansa ang aking pamilya; naging saksi ako sa 
pagdurusa ng marami dahil sa diktadurya. Dito napanday ang aking prinsipyo: Kung 
may inaagrabyado't ninanakawan ng karapatan, siya ang kakampihan ko. Kung may 
abusadong mapang-api, siya ang lalabanan ko. Kung may makita akong mali sa 
sistema, tungkulin kong itama ito. [Applause] 
Matagal nang tapos ang 
Batas Militar. Tinanong tayo noon, "Kung hindi tayo, sino pa?" at "Kung hindi 
ngayon, kailan pa?" Ang nagkakaisang tugon natin: tayo at ngayon na. Ang 
demokrasyang ninakaw gamit ang paniniil at karahasan, nabawi natin sa mapayapang 
paraan; matagumpay nating pinag-alab ang liwanag mula sa pinakamadilim na 
kabanata ng ating kasaysayan. 
Ngunit huwag po nating kalimutan ang 
pinag-ugatan ng Batas Militar: Kinasangkapan ng diktador ang Saligang Batas 
upang manatili sa kapangyarihan. At hanggang ngayon, tuloy pa rin ang banggaan 
sa pagitan ng gusto ng sistemang parehas, laban sa mga nagnanais magpatuloy ng 
panlalamang. 
Mula sa unang araw ng ating panunungkulan, walang ibang 
sumalubong sa atin kundi ang mga bangungot ng nawalang dekada. 
Nariyan 
po ang kaso ng North Rail. Pagkamahal-mahal na nga nito, matapos ulitin ang 
negosasyon, nagmahal pa lalo. Sa kabila nito, binawasan ang benepisyo. Ang 
labingsiyam na trainsets naging tatlo, at sa mga estasyon, mula lima, naging 
dalawa. Ang masaklap pa po, pinapabayaran na sa atin ang utang nito, now na. 
Nariyan ang walang pakundangang bonus sa ilang GOCC, sa kabila ng 
pagkalugi ng kanilang mga ahensya. Nariyan ang isang bilyong pisong pinasingaw 
ng PAGCOR para sa kape. Nariyan ang sistemang pamamahala sa PNP na isinantabi 
ang pangangailangan sa armas ng 45 porsiyento ng kapulisan, para lang kumita 
mula sa lumang helicopter na binili sa presyong brand new. 
Wala na ngang 
iniwang panggastos, patung-patong at sabay-sabay pa ang mga utang na kailangang 
bayaran na. Mahaba ang iniwang listahan na tungkulin nating punuan: Ang 66,800 
na backlog sa classrooms, na nagkakahalaga ng tinatayang 53.44 billion pesos; 
ang 2,573,212 na backlog sa mga upuan, na nagkakahalaga naman ng 2.31 billion 
pesos. Nang dumating tayo, may halos tatlumpu't anim na milyong Pilipinong hindi 
pa miyembro ng PhilHealth. Ang kailangan para makasali sila: maaaring umabot sa 
42 billion pesos. Idagdag pa po natin sa lahat ng iyan ang 103 billion pesos na 
kailangan para sa modernisasyon ng Hukbong Sandatahan. Sa harap ng lahat ng ito, 
ang iniwan sa ating pondo na malaya nating magagamit: 6.5 percent ng kabuuang 
budget para sa natitirang anim na buwan ng 2010. Para po tayong boksingerong 
isinabak sa laban nang nakagapos na nga ang mga kamay at paa, nakapiring pa ang 
mga mata, at kakampi pa ng kalaban ang referee at ang mga judge. 
Kaya 
nga sa unang tatlong buwan ng aming panunungkulan, inaabangan namin ang 
pagdating ng Linggo para maidulog sa Panginoon ang mga bangungot na humaharap sa 
amin. Inasahan naming mangangailangan ng 'di bababa sa dalawang taon bago 
magkaroon ng makabuluhang pagbabago. Bibigyan kaya tayo ng sapat na pag-unawa ng 
taumbayan? 
Subalit kung may isang bagay mang nakatatak na sa ating lahi, 
at makailang ulit na nating pinatunayan sa buong mundo: Walang hindi makakaya 
ang nagkakaisang Pilipino. Nangarap po tayo ng pagbabago; nakamit natin ang 
pagbabago; at ngayon, karaniwan na ito. [Applause] 
Ang kalsadang 
pinondohan ninyo ay tuwid, patag, at walang bukol; ang tanging tongpats ay 
aspalto o semento. Karaniwan na po ito. 
Ang sitwasyon kung paparating 
ang bagyo: nakaabang na ang relief, at hindi ang tao ang nag-aabang ng relief. 
Nag-aabang na ring umalalay ang rescue services sa taumbayan, at hindi tayo-tayo 
lang din ang sumasaklolo sa isa't isa. Karaniwan na po ito. 
Ang 
wang-wang sa lansangan, galing na lang sa pulis, ambulansya, o bumbero—hindi sa 
opisyal ng gobyerno. Karaniwan na rin po ito. Ang gobyernong dating nang-aabuso, 
ngayon, tunay na kakampi na ng Pilipino. [Applause] 
Nagpatupad po tayo 
ng reporma: tinanggal ang gastusing hindi kailangan, hinabol ang mga tiwali, at 
ipinakita sa mundong open for business under new management na ang Pilipinas. 
Ang dating sick man of Asia, ngayon, punung-puno na ng sigla. Nang 
nagkaroon tayo ng positive credit rating action, ang sabi ng iba, tsamba. 
Ngayong walo na po sila, tsamba pa rin kaya? [Applause] Sa Philippine Stock 
Exchange index, nang una nating nahigitan ang 4,000 na index, may mga nagduda. 
Ngayon, sa dami ng all-time high, pati economic managers, nahirapan yata sa 
pagbilang, at ako rin po ay nagulat: nakakaapatnapu't apat na pala tayo, at 
bihira nang bumaba sa 5,000 ang index. [Applause] Nito pong first quarter ng 
2012, ang GDP growth natin, 6.4 percent; milya-milya ang layo niyan sa mga 
prediksyon, at pinakamataas sa buong Southeast Asian region; pangalawa po ito sa 
Asya, sunod lang tayo sa Tsina. [Applause] Kung dati po, tayo ang laging 
nangungutang, ngayon, hindi po birong tayo na ang nagpapautang. 
[Applause]
Dati, namamalimos tayo ng investments; ngayon, sila na ang 
dumadagsa. Ang mga kumpanyang Hapon, sa isang pagpupulong po namin, ang sabi ay, 
"Baka gusto n'yo kaming silipin. Hindi nga kami ang pinakamura, pero una naman 
kami sa teknolohiya." Pati pinuno ng isa pong malaking bangko sa Inglatera, 
kamakailan nakipag-usap sa atin, ang sinabi, maisali sana sila sa ating 
kinukunsulta sa usapang pinansyal. 
Sa bawat sulok ng mundo, nagpapakita 
ng paghanga ang mga komentarista. Ayon sa Bloomberg Businessweek, and I quote: 
"Keep an eye on the Philippines." Ang Foreign Policy magazine, pati isa sa mga 
pinuno ng ASEAN 100, nagsabing maaari daw tayong maging, and I quote, "Asia's 
Next Tiger." [Applause] Sabi ni Ruchir Sharma, pinuno ng Emerging Market 
Equities and Global Macro ng Morgan Stanley, I quote: "The Philippines is no 
longer a joke." At mukha naman pong hindi siya nambobola, dahil tinatayang isang 
bilyong dolyar ang ipinasok ng kanyang kumpanya sa atin pong bansa. [Applause] 
Sana nga po, ang kaliwa't kanang paghanga ng taga-ibang bansa, masundan 
na ng lokal na tagapagbalita. [Applause] 
Sinisiguro po nating umaabot 
ang kaunlaran sa mas nakakarami. Alalahanin po natin: Nang mag-umpisa tayo, may 
760,357 na kabahayang benepisyaryo ang Pantawid Pamilyang Pilipino Program. 
Tinarget [target] natin itong paabutin sa 3.1 million sa loob ng dalawang taon. 
Pebrero pa lang po ng taong ito, naiparehistro na ang ikatlong milyong 
kabahayang benepisyaryo ng Pantawid Pamilya. [Applause] Sa susunod na taon 
naman, palalawakin pa natin ang sakop nito sa 3.8 milyong bahay; limang beses po 
ang laki niyan sa dinatnan natin. 
Pangmatagalan po ang impact ng 
proyektong ito. Hindi pa kumpleto ang mga pag-aaral, pero ngayon pa lang, 
maganda na ang ipinapakita ng numero. Base sa listahan ng DSWD: May 1,672,977 na 
mga inang regular nang nagpapacheck-up. 1,672,814 na mga batang napabakunahan 
laban sa diarrhea, polio, tigdas at iba pa. Four point fifty-seven million na 
estudyanteng hindi na napipilitang mag-absent dahil sa kahirapan. [Applause] 
Sa kalusugan naman po: Nang dumating tayo, animnapu't dalawang 
porsiyento lamang ng mga Pilipino ang naka-enrol sa PhilHealth. Ang masaklap, 
hindi pa masiguro kung lahat sila ay kabilang sa mga totoong nangangailangan ng 
kalinga ng estado, o buwenas lang na malapit sa politiko. Ngayon po, 85 percent 
ng lahat ng mamamayan, miyembro na nito. [Applause] Ang ibig pong sabihin, 23.31 
million na Pilipino ang naidagdag sa mga saklaw ng PhilHealth mula nang bigyan 
tayo ng mandato. [Applause] 
Ang maganda pa rito: ang 5.2 million na 
pinakamahirap na kabahayang tinukoy ng National Household Targeting System, 
buong-buo at walang-bayad nang makikinabang sa benepisyo ng PhilHealth. 
[Applause] Dahil po sa No Balance Billing policy ng Department of Health, ang 
lunas para sa dengue, pneumonia, asthma, katarata, gayundin ang pagpapagamot sa 
mga catastrophic disease tulad ng breast cancer, prostate cancer, at acute 
leukemia, makukuha na nang libre ng mga pinakamahirap nating kababayan. 
[Applause] 
Ito po ang proseso ng pagpapagamot para sa kanila: Papasok ka 
sa alinmang ospital ng gobyerno. Ipapakita mo ang iyong PhilHealth card. 
Magpapagamot ka. At uuwi kang maginhawa nang walang inilabas ni isang kusing. 
Sabi nga po sa isa sa mga briefing na dinaluhan natin, apat sa sampung 
Pilipino, hindi man lamang nakakakita ng health professional sa tanang buhay 
nila. Sa iba po, mas malaki pa: may nagsasabing anim sa bawat sampung Pilipino 
ang pumapanaw nang malayo sa kalinga ng health professional. Anuman ang ating 
pagbatayan, hindi po maikakaila: nakakabahala ang bilang ng mga Pilipinong hindi 
naaabot ang serbisyong pangkalusugan ng pamahalaan. Tinutugunan na po natin ito. 
Mula sa sampung libo noong dumating tayo, umabot na sa 30,801 ang mga nurse at 
midwife na ating nai-deploy sa ilalim ng RNHeals Program. [Applause] 
Idagdag pa po natin sa kanila ang mahigit labing-isang libong Community 
Health Teams na nagsisilbing tulay upang higit na mapatibay ang ugnayan ng mga 
doktor at nurse sa komunidad. 
At kung dati tutungo lamang ang mga nurse 
kung saan makursunadahan ng kanilang hepe, ngayon, dahil sa tamang targeting, 
kung saan sila kailangan, doon sila ipinapadala: [applause] sa mga lugar na 
matagal nang naiwan sa laylayan ng lipunan. Ipinadala po ang ating mga health 
professional sa 1,021 na pook na saklaw ng Pantawid Pamilya, at sa 609 na 
pinakamahihirap na lungsod at munisipyo, ayon sa pag-aaral ng National 
Anti-Poverty Commission. [Applause] 
Dalawang problema po ang natutugunan 
nito: bukod sa nagkakatrabaho at nabibigyan ng work experience ang libu-libong 
nurse at midwife na dati ay walang mapaglalaanan ng kanilang kaalaman, nagiging 
abot-kamay din ang dekalidad na kalinga para sa milyun-milyon nating kababayan. 
Subalit hindi pa po tayo makukuntento rito, dahil ang hangad natin: 
kalusugang pangkalahatan. Nagsisimula ito, hindi sa mga pagamutan, kundi sa loob 
mismo ng kanya-kanya nating tahanan. Ibayong kaalaman, bakuna, at checkup ang 
kailangan upang mailayo tayo sa karamdaman. Dagdag pa po diyan ang pagsisikap 
nating iwasan ang mga sakit na puwede namang iwasan. 
Halimbawa: 
Nabanggit ko ang mosquito traps kontra dengue noong nakaraang taon.Alam naman po 
ninyo, ang mga syantipiko mahigpit sa pagsisiyasat. Maaga pa para sabihing 
siguradong-sigurado na tayo, pero nakaka-engganyo po ang mga paunang resulta 
nitong programang ito. 
Sinubok natin ang bisa ng mosquito traps sa mga 
lugar kung saan naitala ang pinakamataas na insidente ng dengue. Sa buong 
probinsya ng Bukidnon noong 2010, may 1,216 na kaso. Nang inilagay ang mga 
mosquito trap noong 2011: mukhang nakatulong dahil bumaba ito sa tatlumpu't 
pito; 97 percent raw po ang reduction po ito. Sa bayan ng Ballesteros at 
Claveria sa Cagayan, may 228 na kaso ng dengue noong 2010. Pagdating ng 2011, 
walo na lang ang naitala. Sa Catarman, Northern Samar: 434 na kaso ng dengue 
noong 2010, naging apat na lang noong 2011. [Applause] 
Panimulang 
pag-aaral pa lamang po ito. Pero ngayon pa lang, marapat na yata nating 
pasalamatan sina Secretary Ike Ona ng DOH at Secretary Mario Montejo ng DOST, 
[Applause] Wala naman tayong masyadong umento, [palakpak ninyo na lang] para 
naman ganahan silang lalong magsaliksik at mag-ugnayan. 
Marami pa po 
tayong kailangang solusyonan. Nakakabahala ang mataas pa ring maternal mortality 
ratio ng bansa. Kaya nga po gumagawa tayo ng mga hakbang upang tugunan ang 
pangangailangan sa kalusugan ng kababaihan. Nais din nating makamit ang 
Universal Health Care, at magkaroon ng sapat na kagamitan, pasilidad, at tauhan 
ang ating mga institusyong pangkalusugan. 
Sa pagtugon natin sa mga ito, 
malaki ang maiaambag ng Sin Tax Bill. Maipasa na po sana ito sa lalong madaling 
panahon. [Applause] Mababawasan na ang bisyo, madadagdagan pa ang pondo para sa 
kalusugan. 
Ano naman kaya ang sasalubong sa kabataan pagpasok sa 
paaralan? Sa lilim ng puno pa rin kaya sila unang matututo ng abakada? 
Nakasalampak pa rin kaya sila sa sahig habang nakikipag-agawan ng textbook sa 
kaklase nila? 
Matibay po ang pananalig natin kay Secretary Luistro: Bago 
matapos ang susunod na taon, ubos na ang minana nating 66,800 na kakulangan sa 
silid-aralan. [Applause] 
Ulitin ko po, next year pa po 'yan; 40,000 pa lang this year. Ang minana po 
nating 2,573,212 na backlog sa upuan, tuluyan na rin nating matutugunan bago 
matapos ang 2012. [Applause] 
Sa taon din pong ito, masisimot na rin ang 61.7 million na backlog sa 
textbook upang maabot na, sa wakas, ang one is to one ratio ng aklat sa 
mag-aaral. [Applause] 
Sana nga po, ngayong paubos na ang backlog sa edukasyon, sikapin nating huwag 
uling magka-backlog dahil sa dami ng estudyante. Sa tingin ko po, Responsible 
Parenthood ang sagot dito. [Applause] 
At para naman po hindi mapag-iwanan ang ating mga State Universities and 
Colleges, mayroon tayong panukalang 43.61 percent na pag-angat sa kanilang 
budget para sa susunod na taon. [Applause] Paalala lang po: lahat ng ginagawa 
natin, may direksyon; may kaakibat na kondisyon ang dagdag-budget na ito. 
Kailangang ipatupad ang napagkasunduang SUC Reform Roadmap ng CHED at ng 
kaukulang state colleges and universities, upang siguruhing dekalidad ang 
magiging produkto ng mga pamantasang pinopondohan ng estado. Kung mataas ang 
grado ninyo sa assignment na ito, asahan ninyong dodoblehin din namin ang kayod 
para matugunan ang mga natitirang pangangailangan po ninyo. [Applause] 
Panay addition po ang nagaganap sa ating budget sa edukasyon. Isipin po 
ninyo: ang budget ng DepEd na ipinamana sa atin noong 2010, 177 billion pesos. 
Ang panukala natin para sa 2013: 292.7 billion pesos. [Applause] 
Noong 2010, 21.03 billion pesos ang budget para sa SUCs. Taunan po iyang 
dinagdagan upang umabot na sa 37.13 billion pesos na panukala natin para sa 
2013. [Applause] Pero sa kabila nito, ngayon pa lang, may nagpaplano nang 
magcut-classes para mag-piket sa Mendiola. Ganito po kasimple: ang 292.7 ay mas 
malaki sa 177, at ang 37.13 ay mas malaki sa 21.03. Kaya kung may magsasabi pa 
ring binawasan natin ang budget ng edukasyon, kukumbinsihin na lang namin ang 
inyong mga paaralan na maghandog ng remedial math class para sa inyo. [Laughter 
and applause] At sana po, sa mga klaseng iyon, pakiusap po, pasukan naman ninyo. 
Nang maupo tayo, at masimulan ang makabuluhang reporma, minaliit ng ilan ang 
pagpapakitang-gilas ng pamahalaan. Kundi raw buwenas, ningas-kugon lang itong 
mauupos rin paglaon. May ilan pa rin pong ayaw magretiro sa paghahasik ng 
negatibismo; silang mga tikom ang bibig sa good news, at ginawang industriya na 
ang kritisismo. 
Kung may problema kayo na bago matapos ang taon, bawat bata ay may sarili 
nang upuan at aklat, tingnan ninyo sila, mata sa mata, at sabihin ninyong, "Ayaw 
kong makapag-aral ka." 
Kung masama ang loob ninyo na ang 5.2 million na 
pinakamahihirap na kabahayang Pilipino ay maaari nang pumasok sa ospital nang 
hindi iniintindi ang gastos sa pagpapagamot, tingnan ninyo sila ulit, mata sa 
mata, at sabihin ninyong, "Ayaw kong gumaling ka." 
Kung nagagalit kayo 
na may tatlong milyong pamilyang Pilipino nang tumutungo sa katuparan ng 
kanilang mga pangarap dahil sa Pantawid Pamilya, tingnan ninyo sila, mata sa 
mata, at sabihin ninyong, "Ibabalik ko kayo sa kawalan ng pag-asa." [Applause] 
Tapos na ang panahon kung kailan choice lang ng makapangyarihan ang 
mahalaga. Halimbawa, ang dating namumuno sa TESDA, nagpamudmod ng mga 
scholarship voucher; ang problema, wala palang nakalaang pondo para rito. 
Natural, tatalbog ang voucher. Ang napala: 2.4 billion pesos ang sinisingil ng 
mahigit isanlibong eskwelahan mula sa pamahalaan.
Nagpapapogi ang isang 
tao't isang administrasyon; sambayanang Pilipino naman ang pinagbabayad ngayon. 
Pumasok si Secretary Joel Villanueva; [applause] hindi siya nagpasindak 
sa tila imposibleng pagbabagong dapat ipatupad sa kanyang ahensya. Sa kabila ng 
malaking utang na minana ng TESDA, 434,676 na indibidwal pa rin ang kanilang 
hinasa sa ilalim ng Training for Work Scholarship Program. [Applause] 
Kongkretong tagumpay din po ang hatid ng TESDA Specialista Technopreneurship 
Program (mas mahirap pong bigkasin kaysa sa resulta). Biruin po ninyo: Bawat isa 
sa 5,240 na sertipikadong Specialistas, kumikita na ngayon ng 562 pesos kada 
araw o 11,240 pesos kada buwan. Mas malaki pa po ito sa minimum wage. [Applause] 
Mula sa pagkasanggol, hanggang sa pagkabinata, gumagana na ang sistema 
para sa mamamayan. Sinisiguro nating manganganak ng trabaho ang pagsigla ng 
ating ekonomiya. 
Alalahanin po natin: para tumabla lang, kailangang 
makalikha taun-taon ng isang milyong bagong trabaho para sa mga new entrants. 
Ang nalikha po natin sa loob ng dalawang taon: halos 3.1 million na bagong 
trabaho. [Applause] 
Ito po ang dahilan kung bakit pababa nang pababa ang 
unemployment rate sa bansa. Nang dumating tayo, eight percent ang unemployment 
rate. Naging 7.2 ito noong Abril ng 2011, at bumaba pa lalo sa 6.9 ngayong taon, 
sa buwan rin ng Abril. 'Di po ba makatwirang mangarap na balang araw, bawat 
Pilipinong handang magbanat ng buto, may mapapasukang trabaho? 
Tingnan na 
lamang po natin ang BPO sector. Noong taong 2000, limanlibo katao lang ang 
naempleyo sa industriyang ito. Fast forward po tayo: 638,000 katao na ang 
nabibigyang trabaho ng mga BPO, at labing-isang bilyong dolyar ang ipinasok nito 
sa ating ekonomiya noong taong 2011. Ang projection nga po, pagdating ng 2016, 
kung saan ako po ay magpapaalam na sa inyo, 25 billion dollars na ang maipapasok 
nito, at makakapag-empleyo ng 1.3 million na Pilipino. [Applause] 
Hindi 
pa po kasama rito ang tinatayang aabot sa 3.2 million na mga taxi driver, 
barista, mga sari-sari store, karinderya, at marami pang ibang makikinabang sa 
mga indirect jobs na malilikha dahil sa BPO industry. 
Malaking bahagi 
din po ng ating job-generation strategy ang pagpapatayo ng sapat na 
imprastruktura. Sa mga nakapagbakasyon na sa Boracay, nakita na naman ninyo ang 
bagong-binyag nating terminal sa Caticlan. Nakalatag na rin po ang plano upang 
palawakin ang runway nito. 
Magkakaroon pa po 'yan ng mga kapatid: bago 
matapos ang aking termino, nakatayo na ang New Bohol Airport sa Panglao, 
[applause] New Legaspi Airport sa Daraga, at Laguindingan Airport sa Misamis 
Oriental. [Applause] 
Ia-upgrade na rin po natin ang ating international airports sa Mactan, Puerto 
Princesa, at Tacloban. [Applause] 
Dagdag pa po diyan ang pagpapaganda ng mga airport sa Butuan, Cotabato, 
Dipolog, Pagadian, Tawi-Tawi, Southern Leyte, at San Vicente sa Palawan. 
[Applause] 
Kami po sa Tarlac ay maghihintay na lang. [Laughter] 
Pang-apat na 
Pangulo na po akong sasalo sa problema ng NAIA 3. Hindi lang po eroplano ang 
nag-take off at nag-landing dito: maging mga problema't anomalya, lumapag din. 
Nagbitiw na po ng salita si Secretary Mar Roxas: bago tayo magkita sa susunod na 
SONA, maisasaayos na ang mga structural defects na minana natin sa NAIA 3. 
[Applause] 
Nitong Hunyo po, nagsimula na ring umusad ang proseso para sa 
LRT Line 1 Cavite Extension project, na magpapaluwag sa trapik sa Las Piñas, 
Parañaque, at Cavite. [Applause] 
Dagdag pa diyan, para lalong mapaluwag 
ang traffic sa Kamaynilaan at mapabilis ang pagtawid mula North Luzon hanggang 
South Luzon Expressway, magkakaroon ng dalawang elevated NLEX–SLEX connector. 
Matatapos po ang mga ito sa 2015. [Applause] 
Magiging one hour and 40 
minutes na lang ang biyaheng Clark papuntang Calamba oras na makumpleto ang mga 
ito. Bago po tayo bumaba sa puwesto, nakatayo na rin ang mga dekalidad na 
terminal sa Taguig, Quezon City, at Parañaque na paparadahan ng bus biyaheng 
probinsya, [applause] upang hindi na sila makisiksik pa sa EDSA. 
Nagbago 
na po ang takbo ng usapan tungkol sa ahensyang dati'y itinuturing na pugad ng 
kapalpakan. Naalala ko po dati: Kapag tag-ulan at umapaw ang Tarlac River, 
nalulunod ang MacArthur Highway. Tutunawin nito ang aspalto; magbabaku-bako ang 
kalsada hanggang sa tuluyan na nga itong mawawala. Bilang kinatawan noon ng 
aking distrito, inireklamo ko po ito. Ang tugon ng DPWH: alam namin ang 
problema, alam namin ang solusyon, pero wala kaming pera. Kinailangan ko pong 
makiusap sa aking mga barangay, at ang sabi ko po sa kanila ay "Kung hindi natin 
ito uunahin, walang gagawa nito, at tayo rin ang mapeperhuwisyo." Dati, panay 
ang "hoy, gising!" sa gobyerno, bakit wala daw kasing ginagawa. Ngayon ang 
reklamo, "sobra namang trapik, ang dami kasing ginagawa." [Laughter and 
applause] 
Paalala lang din po: naisasaayos na natin ang mga kalsadang 
ito nang hindi nagtataas ng buwis. [Applause] 
Bubuo tayo ng mga daanan, 
hindi ayon sa kickback o kursonada, pero ayon sa isang malinaw na sistema. Dahil 
hindi na bara-bara ang paglalagak natin ng pondo para sa mga proyekto, hindi na 
ito mapapako sa plano, totoong kalsada na ang pakikinabangan ng Pilipino. Nang 
maupo po tayo sa puwesto, 7,239 kilometers sa ating national road network ang 
hindi pa naisasaayos. 1,569 kilometers na nito ang naipaayos natin sa ilalim ng 
pamamahala ni Secretary Babes Singson; [applause]
sa 2012—2,275 kilometers pa 
ang maidadagdag na natapos na rin po. Pati po ang mga kalsada at kurbadang 
mapanganib, tinutukoy at inaayos na gamit ang teknolohiya. Taun-taon po nating 
bubunuin ito, upang bago matapos ang aking termino, bawat pulgada ng ating 
national road network, maayos na po. Siyempre 'wag la lang po n'yo dagdagan ang 
national road network. 
Hindi lang kalsada, kundi pati sistema, 
isinasaayos sa DPWH. Dahil sa pagsunod sa tamang proseso ng bidding at 
procurement, 10.6 billion pesos na ang natipid ng kanilang ahensya mula 2011 
hanggang nitong Hunyo. [Applause] 
Maging mga kontratista, batid ang 
positibong bunga ng reporma sa DPWH. Sabi nga po nila, "ang top 40 na 
kontratista, fully booked na raw po." 
Sana po hindi maantala ang 
pagpapatayo natin ng iba pang imprastraktura para hindi rin mapurnada ang 
paglago ng ibang industriya. 
Kaakibat ng pagpapaunlad ng imprastruktura 
ang paglago ng turismo. Isipin po ninyo: Noong 2001, ang tourist arrivals sa 
ating bansa, 1.8 million. Nang dumating po tayo noong 2010, naglalaro ito sa 3.1 
million. Mantakin po ninyo: sa hinaba-haba ng kanilang administrasyon, ang 
naidagdag nilang tourist arrivals, 1.3 million lamang; may ambag pa kaming 
kalahating taon diyan. Tayo naman po, Hunyo pa lang ng 2012—2.1 million na 
turista na ang napalapag. [Applause] 
Mas marami pang dadagsa sa peak season bago matapos ang taon, kaya hindi ako 
nagdududang maaabot natin ang quota na 4.6 million na turista para sa 2012. 
[Applause] Ibig sabihin po: 1.5 million na turista ang ating maidadagdag. 
Samakatuwid, sa dalawang taon, mas malaki ang magiging paglago ng ating tourist 
arrivals, kumpara sa naidagdag ng pinalitan natin sa loob ng siyam at kalahating 
taon. Hindi po tayo nagtataas ng bangko; nagsasabi lang po tayo ng totoo. 
[Applause] 
Pero hindi nakuntento rito si Secretary Mon Jimenez. Sabi niya, kung sa 
Malaysia may bumisitang 24.7 million na turista noong 2011, at kung sa Thailand 
naman tinatayang 17 million, sa dinami-rami ng magagandang tanawin sa ating 
bansa, hindi naman siguro suntok sa buwan kung mangarap tayong pagdating ng 
2016, sampung milyong turista na ang bibisita sa Pilipinas kada taon. [Applause] 
Kung patuloy na magkakaisa ang sambayanang Pilipino, gaya ng ipinamalas 
nating hirangin ang Puerto Princesa Underground River bilang isa sa New Seven 
Wonders of Nature, walang dudang makakamtan natin ito. Ang pahayag nga po natin 
sa daigdig: "It's more fun in the Philippines." [Applause] 
Kahit wala 
pang isang taon sa puwesto si Secretary Mon Jimenez, nagagapas na natin ang 
positibong bunga ng ating mga naipunlang reporma. Masasabi nga po nating 
pagdating sa turismo, "It's really fun—to have Secretary Mon Jimenez as our 
Secretary." [Applause] 
Kung paglago po ang usapan, nasa tuktok ng listahan ang agrikultura. 
Kayod-kalabaw po si Secretary Alcala upang makapaghatid ng mabubuting balita. 
Dati, para bang ang pinapalago ng mga namumuno sa DA ay ang utang ng NFA. Twelve 
billion pesos ang minana nilang utang; ang ipinamana naman nila sa atin, 177 
billion pesos. 
Hindi po ba't noon, pinaniwala tayo na 1.3 million metric 
tons ang kakulangan sa bigas, at para tugunan ito, 'di bababa sa two million 
metric tons ang kanilang inangkat noong 2010. Parang unlimited rice sila kung 
maka-order ng bigas, pero dahil sobra-sobra, nabubulok lang naman ito sa mga 
bodega. Ang 1.3 million metric tons, unang taon pa lang, napababa na natin sa 
860,000 metric tons. [Applause] 
Ngayong taon, 500,000 na lang, kasama pa 
ang buffer sakaling abutin tayo ng bagyo. [Applause] Huwag lang po tayong 
pagsungitan ng panahon, harinawa, sa susunod na taon ay puwede na tayong 
mag-export ng bigas. [Applause] 
Ang sabi po ni Secretary Alcala: ang 
susi dito, makatotohanang programa sa irigasyon, at masigasig na implementasyon 
ng certified seeds program. [Applause] Ang masakit po, hindi bagong kaalaman 
ito; hindi lang ipinapatupad. Kung dati pa sila nagtrabaho nang matino, nasaan 
na kaya tayo ngayon? 
Tingnan rin po natin ang industriya ng niyog at ang 
cocowater na dati tinatapon lang, ngayon, napapakinabangan na ng magsasaka. 
Noong 2009—483,862 liters ng cocowater ang iniluwas natin. Umangat po ito ng 
1,807,583 liters noong 2010. Huwag po kayong magugulat: noong 2011: 16,756,498 
liters [applause]—puwede ho bang ulitin iyon?—16,756,498 liters ng cocowater ang 
in-export ng Pilipinas. Ang coco coir naman, kung dati walang pumapansin, ngayon 
may shortage na dahil pinapakyaw ng mga exporter. Hindi natin sasayangin ang 
pagkakataong ito: bibili pa tayo ng mga bagong makinang magpoproseso ng bunot 
para makuha ang mga hiblang ginagawa mula sa coco coir. Sa susunod na taon, lalo 
nating mapapakinabangan ang industriya ng niyog: Naglaan na tayo ng 1.75 billion 
pesos upang mamuhunan at palaguin ito. [Applause] 
Sinimulan po ng aking 
ina ang Comprehensive Agrarian Reform Program. Nararapat lamang na matapos ang 
programang ito sa panahon ng aking panunungkulan. [Applause] 
Isinasaayos 
na po ang sistema upang mapabilis ang pagpapatupad ng repormang agraryo. 
Ginagawa ng pamahalaan ang lahat ng hakbang upang maipamahagi sa ating magsasaka 
ang mga lupaing diniligan at pinagyaman ng kanilang pawis. Subalit mayroon pa 
rin pong ayaw paawat sa pagtatanim ng mga balakid. Ang tugon ko sa kanila: 
susunod tayo sa batas. Ang atas ng batas, ang atas ng taumbayan, at ang atas ko: 
Bago ako bumaba sa puwesto, naipamigay na dapat ang lahat ng lupaing sakop ng 
CARP. [Applause] 
Liwanagin naman po natin ang nangyayari sa sektor ng 
enerhiya. Mantakin po ninyo: Dati po, umabot lang ang kawad ng kuryente sa 
barangay hall, "energized" na raw ang buong barangay. Kaya ganun na lang kung 
ipagmalaki nilang 99.98 percent na raw ng mga barangay sa bansa ang may 
kuryente. Pati ba naman sa serbisyong dapat ay matagal nang napapakinabangan ng 
Pilipino, nagkakagulangan pa? Kaya nga po, para subukan ang kakayahan ng DOE at 
NEA, naglaan tayo ng 1.3 billion pesos para pailawan ang unang target na 1,300 
sitios, sa presyong isang milyong piso bawat isa. Nang matapos sila, ang 
napailawan sa inilaan nating pondo: 1,520 sitios, at gumastos lamang sila ng 814 
million pesos. [Applause] 
Nagawa nila ito sa loob lamang ng tatlong 
buwan, at mas marami pa pong gagawin dito hangga't matapos ang 36,000 sitios, na 
dati'y inaabot ng dalawang taon. Kay Secretary Rene Almendras, bilib talaga ako 
sa iyo; parang hindi ka nauubusan ng enerhiya. Sa paghahatid-serbisyo, hindi ka 
lang eveready, nagmistulang energizer bunny ka pa—you keep on going, and going, 
and going. [Applause] 
Nangingibabaw na nga po ang liwanag sa ating 
bayan—liwanag na nagsiwalat sa krimeng nagaganap sa madidilim na sulok ng 
lipunan. Ang pinagsisikapang kitain ng Pilipino, hindi na magagantso. Patuloy po 
ang pagbaba ng crime volume sa buong bansa. Ang mahigit limandaan libong krimen 
na naitala noong 2009, mahigit kalahati po ang nabawas: 246,958 na lamang iyan 
nitong 2011. Dagdag pa rito: ang dating dalawanlibo't dalawandaang kaso ng 
carnapping noong 2010, lampas kalahati rin ang ibinaba: 966 na lang po iyan 
pagdating ng 2011. 
Ito nga po sana ang dalhin ng ating mga headline. 
Hindi po natin sinasabing wala nang krimeng nagaganap, pero palagay ko naman po, 
wala dapat magalit na nangalahati na ito. Si Raymond Dominguez na matagal nang 
labas-masok sa kulungan, hindi ba't sa loob lamang ng mahigit isang taon, 
nasentensyahan at naipakulong na? Ang dalawa pa niyang kapatid ay sinampahan na 
rin natin ng kaso at kasalukuyan na ring nakabilanggo. May dalawang suspect sa 
bus bombing sa Makati noong nakaraang taon, ang isa po'y pumanaw na; 'yung isa, 
humihimas na ng rehas. Kakosa niya ang mahigit sampung libong sangkot sa ilegal 
na droga na inaresto ng PDEA nitong 2011. [Applause] 
Alam po nating 
hindi araw-araw ang laban ni Pacman, at hindi puwedeng iasa dito ang pagbaba ng 
krimen. Kaya nga po pinalalakas natin ang puwersa ng kapulisan. 'Di po ba, nang 
dumating tayo, apatnapu't limang porsyento ng ating kapulisan ang walang baril 
at umaasa sa anting-anting habang tumutugis ng masasamang-loob? [Laughter] May 
nanalo na po sa bidding, tinitiyak na lamang nating dekalidad ang kanilang mga 
produkto. Pagkatapos ng proseso, at itong taon po nating inaasahan ito, 
maipagkakaloob na ang 74,600 na baril na magagamit nila upang ipagtanggol at 
alagaan ang bayan, lipunan, at sarili. [Applause] 
Dumako naman po tayo 
sa usapin ng pambansang tanggulan. May mga nagsabi na po na ang ating Air Force, 
"all air, at no force." [Laughter] Imbes na alagaan ng estado, para bang 
sinasadyang ilagay sa alanganin ang ating mga sundalo. Hindi po tayo makakapayag 
na manatiling ganito. 
Makalipas nga lang po ang isang taon at pitong 
buwan, nakapaglaan na tayo ng mahigit dalawampu't walong bilyong piso para sa 
AFP Modernization Program. Aabutan na nito ang tatlumpu't tatlong bilyong pisong 
pondo na ipinagkaloob sa nasabing programa sa nakalipas na labinlimang taon. 
[Applause] Bumubuwelo pa lang po tayo sa lagay na 'yan: kapag naipasa na ang 
panukala nating AFP modernization bill sa Kongreso, makakapaglaan tayo ng 
pitumpu't limang bilyong piso para sa susunod na limang taon. 
Kasado na 
rin po ang tatlumpung milyong dolyar na pondong kaloob ng Estados Unidos para sa 
Defense Capability Upgrade and Sustainment of Equipment Program ng AFP. Bukod pa 
po ito sa tulong nila upang pahusayin pa ang pagmanman sa ating mga baybayin sa 
ilalim ng itatayong Coast Watch Center ng Pilipinas. 
Nagka-canvass na 
rin po ang Sandatahang Lakas ng mga kagamitan tulad ng mga kanyon, armored 
personnel carrier, at frigates. Hindi magtatagal, dadaong na ang karelyebo ng 
BRP Gregorio del Pilar sa ating pampang. Sa Enero, aangkla na po sa Pilipinas 
ang BRP Ramon Alcaraz, ang pangalawa nating Hamilton class cutter. 'Di na po 
bangkang papel ang ating ipapalaot; [applause] ngayon po, mga hi-tech at 
dekalidad na barko na ang tatanod sa 36,000 kilometers nating coastline. 
Mainam na rin po siguro kung maglilinis-linis na ng mga hangar ang ating 
Sandatahang Lakas, dahil darating na ang mga kagamitang lalong magpapatikas sa 
ating tanggulan. Sa wakas, may katuwang na po ang kaisa-isa nating C-130 na 
tatlumpu't anim na taon nang rumoronda sa himpapawid: dalawa pang C-130 ang 
magiging operational ulit sa taong ito. Bago matapos ang taong ito, inaasahan 
nating mai-dedeliver na ang binili nating dalawampu't isang refurbished UH-1H 
Helicopter, apat na combat utility helicopters, mga radyo't iba pang 
communication equipment, rifles, mortars, mobile diagnostic laboratories, kasama 
na ang bullet station assembly. [Applause] Pagdating naman po ng 2013, lalapag 
na ang sampung attack helicopters, dalawang naval helicopters, dalawang light 
lift aircraft, isang frigate, at mga force protection equipment. [Applause] 
At hindi lang po natin sa armas ipinaparamdam ang pagkalinga sa ating 
pulis at kasundaluhan. Nabawasan na rin po ang mga pasanin nila sa pamumuhay 
dahil sa mahigit dalawampu't dalawang libong bahay ang naipatayo na sa ilalim ng 
AFP–PNP housing program. [Applause] 
Hindi po ito tungkol sa 
pakikipaggirian o pakikipagmatigasan. Hindi ito tungkol sa pagsisiga-sigaan. 
Tungkol ito sa pagkamit ng kapayapaan. Tungkol ito sa kakayahan nating 
ipagtanggol ang ating sarili—isang bagay na kaytagal nating inisip na imposible. 
Tungkol po ito sa buhay ng isang sundalong araw-araw sumasabak sa peligro; 
tungkol ito sa pamilya niyang nag-aabang na makabalik siyang ligtas, ano man ang 
kanyang makaharap. Hayaan po nating ang ilang mga benipisyaryo ang magbigay ng 
kani-kanilang mga kuwento: 
[Video] 
At ngayon ngang inaaruga na sila 
ng taumbayan, lalo namang ginaganahan ang ating kasundaluhan na makamtan ang 
kapayapaan. Tagumpay pong maituturing ang dalawandaan at tatlong rebeldeng 
sumuko at nagbabalik-loob na sa lipunan, at ang 1,772 na bandidong nawakasan na 
ang karahasan. Halimbawa po ang kilabot na teroristang si Doctor Abu, na hindi 
na makakapaghasik ng kaniyang lagim. Nagpupugay rin po tayo sa panunumbalik ng 
katahimikan sa mga lugar na matagal nang biningi ng putukan. Ang resulta nga po 
ng bayanihan: 365 na barangay ang naagaw sa kamay ng kaaway, 270 na gusali't 
paaralan ang naipaayos, at 74 health centers ang naipagawa. [Applause] 
Kung kapayapaan na lang din po ang usapan, dumako naman tayo sa lugar na 
matagal naging mukha ng mga mithiing 'di makamtan-kamtan. Bago po magsimula ang 
mga reporma natin sa ARMM, at alam naman po n'yo, may mga ghost students doon, 
na maglalakad sa isang ghost road, tungo sa isang ghost school, para magpaturo 
sa isang ghost teacher. Ang mga aparisyon pong gumulantang kay OIC Governor 
Mujiv Hataman: [applause] Apat na eskuwelahan na natagpuang may ghost students; 
iniimbestigahan na rin ang mga teacher na hindi lumilitaw ang pangalan sa talaan 
ng Professional Regulation Commission, gayundin ang mga tauhan ng gobyernong 
hindi nakalista sa plantilya. Limampu't limang ghost entry ang tinanggal sa 
payroll. Ang dating paulit-ulit na pagsasaboy ng graba sa kalsada para lang 
pagkakitaan ng pera, bawal na. Wala nang cash advance sa mga ahensya, para 
maiwasan ang pagsasamantala. Ang mga multo sa voters list, mapapatahimik na ang 
kaluluwa. [Applause] 
Kaya nga po kay OIC Gov. Mujiv Hataman, ang 
masasabi natin: talaga namang isa ka nang certified ghost buster. 
Ang 
pumalit po, at pinapalit na: pabahay, tulay, at learning center para sa mga 
Badjao sa Basilan. Mga community-based hatchery, lambat, materyales para 
maglinang ng seaweeds, at punlang napakinabangan ng 2,588 na mangingisda. 
Certified seeds, punla ng gabi, cassava, goma, at mga punong namumunga para sa 
145,121 na magsasaka. Simula pa lang po iyan: nakalaan na ang 183 million pesos 
para sa mga municipal fishing port projects sa ARMM; 310.4 million pesos para sa 
mga istasyon ng bumbero; 515 million pesos para sa malinis na inuming tubig; 
551.9 million pesos para sa mga kagamitang pangkalusugan; 691.9 million pesos 
para sa daycare centers; at 2.85 billion pesos para sa mga kalsada at tulay na 
babagtas sa rehiyon. Ilan lang po iyan sa patutunguhan ng kabuuang 8.59 billion 
pesos na ipinagkaloob ng pambansang gobyerno para isakatuparan ang mga reporma 
sa ARMM. [Applause] 
Lilinawin ko rin po: hindi pa kasama rito ang 
taunang suportang natatanggap nila, na ngayong 2012 ay umabot sa 11.7 billion 
pesos. [Applause] 
Miski po ang mga dating gustong tumiwalag, nakikita na 
ang epekto ng reporma. Kinikilala natin bilang pahiwatig ng kanilang tiwala ang 
nakaraang pitong buwan, kung kailan walang nangyaring sagupaan sa pagitan ng 
militar at ng MILF. Sa peace process naman po: hayag at lantaran ang usapan; 
nagpapamalas ang magkabilang panig ng tiwala sa isa't isa. Maaaring minsan, 
magiging masalimuot ang proseso; signos lang po ito na malapit na nating makamit 
ang nag-iisa nating mithiin: Kapayapaan. 
Mapayapang pag-uusap rin po ang 
prinsipyong isinulong natin upang mabuo ang ating Executive Order ukol sa 
pagmimina. Ang kaisipan sa likod ng nabuong consensus: mapakinabangan ang ating 
likas na yaman upang iangat ang buhay ng Pilipino, hindi lamang ngayon kundi 
pati na rin sa susunod na salinlahi. Hindi natin pipitasin ang ginintuang bunga 
ng industriyang ito, kung ang magiging kabayaran ay ang pagkasira ng kalikasan. 
[Applause] 
Ngunit unang hakbang lamang ito. Isipin po ninyo: Noong 2010, 
145 billion pesos ang kabuuang halaga na nakuha mula sa pagmimina, subalit 13.4 
billion pesos lamang o siyam na porsyento ang napunta sa kaban ng bayan. Ang 
likas na yaman, pag-aari ninyo; hindi tayo papayag na balato lang ang mapupunta 
sa Pilipino. Umaasa po tayo sa pakikiisa ng Kongreso upang makapagpasa ng batas 
na sisigurong napapangalagaan ang kalikasan at matitiyak na makatarungan ang 
magiging pakinabang ng publiko at pribadong sektor sa mga biyayang makukuha 
natin mula sa industriyang ito. [Applause] 
Pag-usapan po natin ang 
situwasyon sa Disaster Risk Reduction and Management. Dati, ang gobyernong dapat 
tumutulong, nanghihingi rin ng tulong. Ngayon, nasa Pasipiko pa lang ang bagyo, 
alam na kung saan idedestino ang ayuda, at may malinaw nang plano upang maiwasan 
ang peligro. 
Tuwing pag-uusapan nga po ang sakuna, lagi kong naaalala 
ang nangyari po sa amin sa Tarlac noong minsang bumagyo. Sa lakas ng ulan, 
bumigay ang isang dike. Nang nagising ang isang barangay captain, tinangay na ng 
baha ang kanyang pamilya at mga kagamitang pangsaka. Buti nga po't nakaligtas 
ang buong mag-anak. Malas lang po ng kalabaw nilang naiwang nakatali sa puno; 
nabigti ito sa lakas ng ragasa. 
Walang kalaban-laban din po ang marami 
sa tinamaan ng bagyong Ondoy, Pepeng, at Sendong. Napakarami pong nasawi sa 
paghagupit ng mga delubyong ito. Sa ilalim ng bagong-lunsad na Project NOAH, 
isinakay natin sa iisang bangka ang mga inisyatiba kontra-sakuna, at hindi na 
rin po idinadaan sa tsamba ang paglilikas sa mga pamilya. Gamit ang teknolohiya, 
nabibigyan na ng wastong babala ang Pilipino upang makapaghanda at makaiwas sa 
disgrasya. 
Real-time at direkta na ang pakinabang ng walumpu't anim na 
automated rain gauges at dalawampu't walong water level monitoring sensors natin 
sa iba't ibang rehiyon. Bago matapos ang 2013, ang target natin: animnaraang 
automated rain gauges at apatnaraan at dalawampu't dalawang water level sensors. 
Ipapakabit po natin ang mga ito sa labingwalong pangunahing river basins sa 
buong bansa. [Applause] 
Isa pa pong pagbabago: Dati, ang mga ahensya'y 
kanya-kanyang habulan ng numero, kanya-kanyang agenda, kanya-kanyang pasikatan. 
Ngayon, ang kultura sa gobyerno: bayanihan para sa kapakanan ng taumbayan. 
Convergence po ang tawag natin dito. 
Dati pa naman po naglipana ang mga 
programa sa tree planting. Pero matapos magtanim, pababayaan na lang ang mga 
ito. Kapag nakita ng mga komunidad na naghahanap din ng kabuhayan, puputulin ang 
mga ito para gawing uling. 
May solusyon na po rito. Mayroon na pong 
128,558 hectares ng kagubatang naitanim sa buong bansa; bahagi lang po iyan ng 
kabuuang 1.5 million na ektaryang matatamnan bago tayo bumaba sa puwesto. 
[Applause] 
Nakapaloob po rito ang mga komunidad na nasa ilalim ng 
National Convergence Initiative. Ang proseso: pagkatanim ng puno, 
makikipag-ugnayan ang DSWD sa mga komunidad. Kapalit ng conditional cash 
transfer, aalagaan ang mga puno; mayroon ding mga magpapalago ng bagong punla sa 
nursery. 335,078 na po ang mga Pilipinong nakakakuha ng kabuhayan mula dito. 
Sa isa nga pong programa, nakiambag din ang pribadong sektor, na 
nagbibigay ng espesyal na binhi ng kape at cacao sa komunidad, at tinuturuan 
silang alagaan at siguruhing mataas ang ani. Itinatanim ang kape sa lilim ng mga 
puno, na habang nakatayo ay masisigurong hihigop ng baha at tutulong makaiwas 
tayo sa pinsala. Ang kumpanyang nagbigay ng binhi, sure buyer na rin ng ani. 
Panalo po ang mga komunidad nay may dagdag kita, panalo ang pribadong sektor, 
panalo pa ang susunod na salinlahing makikinabang sa matatayog na puno. 
[Applause] 
Matagal na pong problema ang illegal logging. Mula nga po 
nang lumapag ang EO 23, nakasabat na si Mayor Jun Amante ng mahigit anim na 
milyong pisong halaga ng troso. Nagpapasalamat tayo sa kanya. Sa Butuan pa lang 
ito; paano pa kung magpapakita ng ganitong political will ang lahat ng LGU? 
Ang mga trosong nakukumpiska ng DENR, lalapag sa mga komunidad na 
naturuan na ng TESDA ng pagkakarpintero. Ang resulta: upuan para sa mga 
pampublikong paaralan na hawak naman ng DepEd. Isipin po ninyo: ang dating 
pinagmumulan ng pinsala, ngayon, tulay na para sa mas mabuting kinabukasan. 
Dati, imposible nga ito: Imposible kung nagbubulag-bulagan ang pamahalaan sa 
ilegal na gawain. 
Kaya kayong mga walang konsensya; kayong mga 
paulit-ulit isinusugal ang buhay ng kapwa Pilipino: maghanda na kayo. Tapos na 
ang maliligayang araw po ninyo. [Applause] 
Sinampolan na natin ang 
tatlumpu't apat na kawani ng DENR, isang PNP provincial director, at pitong 
chief of police. Pinagpapaliwanag na rin po natin ang isang Regional Director ng 
PNP na nagbingi-bingihan sa aking utos at nagbulag-bulagan sa mga dambuhalang 
trosong dumaan sa kanilang tanawin. Kung hindi kayo umayos, isusunod namin kayo. 
Magkubli man kayo sa ilalim ng inyong mga padrino, aabutan namin kayo. Isasama 
na rin namin ang mga padrino ninyo. [Applause] 
Kaya bago pa 
magkasalubong ang ating landas, ako po'y muling makikiusap, mas maganda sigurong 
tumino na kayo. 
Mula sa sinapupunan, sa pag-aaral at pagtatrabaho, may 
pagbabago nang haharap sa Pilipino. At sakaling piliin niyang magserbisyo sa 
gobyerno, tuloy pa rin ang pag-aaruga ng estado hanggang sa kanyang pagreretiro. 
Tatanawin ng pamahalaan ang kanyang ambag bilang lingkod-bayan, at hindi 
ipagdadamot sa kanya ang pensiyong siya rin naman ang nagpuhunan. 
Isipin 
po ninyo, at ako po'y nagulat dito: may mga pensyonado tayong tumatanggap ng 500 
pesos lamang kada buwan. Paano kaya niya ito pagkakasiyahin sa tubig, kuryente, 
at pagkain araw-araw? Ang atin pong tugon: Pagsapit ng bagong taon, hindi na 
bababa sa limanlibong piso ang matatanggap na buwanang pensyon ng ating old-age 
and disability pensioners. [Applause] Masaya tayong matutugunan natin ang 
pangangailangan nila ngayon, nang hindi isinusugal ang kapakanan ng mga 
pensyonado bukas. 
Iba na po talaga ang mukha ng gobyerno. Sumasabay na 
po sa pribadong sektor ang ating pasahod para sa entry level. Pero kapag sabay 
kayong na-promote ng kaklase mong piniling mag-pribado, nagkakaiwanan na. 
Mahahabol din po natin iyan; pero sa ngayon, ang good news natin sa mga 
nagtatrabaho sa pamahalaan: Performance-Based Incentives. Dati, miski palpak ang 
palakad ng isang ahensya, very satisfactory pa rin ang pinakamababang rating ng 
empleyado. Dahil sa pakikisama, nahihirapan ang bisor na bigyan ng makatarungang 
rating ang mga tauhan niya. Nakakawawa tuloy ang mga mahusay magtrabaho; 
nawawalan sila ng dahilan para galingan dahil parehas lang naman ang insentibo 
ng mga tamad at pursigido. 
Heto po ang isa lamang sa mga hakbang natin 
upang tugunan ito. Simula ngayong taon, magpapatupad tayo ng sistema kung saan 
ang bonus ay nakabase sa pagtupad ng mga ahensya sa kanilang mga target para sa 
taon. [Applause] 
Nasa kamay na ng empleyado ang susi sa kanyang 
pag-angat. Ang insentibo, maaaring umabot ng tatlumpu't limang libong piso, 
depende sa pagpapakitang-gilas mo sa iyong trabaho. Dagdag pa ito sa 
across-the-board na Christmas bonus na matatanggap mo. 
Ginagawa natin 
ito, hindi lamang para itaas ang kumpiyansa at ipakita ang pagtitiwala natin sa 
ating mga lingkod-bayan. Higit sa lahat, para ito sa Pilipinong umaasa sa tapat 
at mahusay na serbisyo mula sa lingkod-bayan, at umaasang sila at sila lamang 
ang itinuturing na boss ng kanilang pamahalaan. 
Alam po niyo, sa simula 
pa lang mayroon nang mga kumuwestiyon sa sinasabi nating, "Kung walang corrupt, 
walang mahirap." Hanggang ngayon mayroon pa rin pong mangilan-ngilang 
nagtatanong: nakakain ba ang mabuting pamamahala? Ang simpleng sagot, 
"Siyempre." 
Isipin po natin ang ating pinanggalingan: Dati, parang "Wild 
West" ang pamumuhunan sa Pilipinas. May peligro na nga ang negosyo, sinagad pa 
ang risko dahil sa di tiyak at nakalihim na patakaran. Kakamayan ka nga gamit 
ang kanan, kokotongan ka naman na gamit ang kaliwa. 
Ngayon, dahil patas 
na ang laban, at may hayag at hindi pabagu-bagong mga patakaran, patuloy ang 
pagtaas ng kumpiyansa sa ating ekonomiya. Patuloy ang pagpasok ng puhunan; 
patuloy ang pagdami ng trabaho; patuloy ang positibong siklo ng pagkonsumo, 
paglago ng negosyo, at pagdami ng mamamayang naeempleyo. [Applause] 
Dahil maayos ang paggugol ng gobyerno, walang tagas sa sistema. Dahil 
maayos ang pangkolekta ng buwis, lumalago ang kaban ng bayan. Bawat pisong 
nakokolekta, tiyak ang pupuntahan: Piso itong diretso sa kalsada, piso para sa 
bakuna, piso para sa classroom at upuan, piso para sa ating kinabukasan. 
[Applause] 
Dahil maayos ang paggawa ng tulay, kalsada, at gusali, 
itinatayo ang mga ito kung saan kailangan. Maayos ang daanan, mas mabilis ang 
takbo ng produkto, serbisyo, at mamamayan. 
Dahil maayos ang pamamahala 
sa agrikultura, tumataas ang produksyon ng pagkain, at hindi pumapalo ang presyo 
nito. Stable ang pasahod, at mas malakas ang pambansang ekonomiya. 
Tunay 
nga po: Ang matatag at malakas na ekonomiyang pinanday ng mabuting pamamahala 
ang pinakamabisang kalasag laban sa mga hamon na kinakaharap ng daigdig. 
Dalawang taon po nating binaklas ang mga balakid sa pag-unlad, at ngayon, tayo 
na lang mismo ang makakapigil sa ating sariling pag-angat. 
Ginawa po 
natin ang lahat ng ito habang binubuno rin ng bawat bansa sa iba't ibang sulok 
ng daigdig ang kani-kanilang problema't pagsubok. 
Hindi po tayo nag-iisa 
sa mundo, kaya't habang tinutugunan natin ang sarili nating mga suliranin, 
angkop lamang na bantayan din ang ilang pangyayaring maaaring makaapekto sa 
atin. 
Naging maugong ang mga kaganapan sa Bajo de Masinloc. May mga 
mangingisdang Tsinong pumasok sa ating teritoryo. Nasabat ng barko natin at 
nasabad sa kanilang mga barko ang endangered species. Bilang pinuno, kailangan 
kong ipatupad ang batas na umiiral sa ating bansa. Sa pagsulong nito, 
nagbungguan ang Nine-Dash Line Theory ng mga Tsino, na umaangkin sa halos buong 
West Philippine Sea, at ang karapatan natin at ng marami pang ibang bansa, 
kasama na ang Tsina, na pinagtibay naman ng United Nations Convention on the 
Laws of the Sea. 
Ibayong hinahon ang ipinamalas natin. Ang barko ng 
Hukbong Dagat, bilang tanda ng ating malinis na hangarin, ay agad nating 
pinalitan ng barkong sibilyan. Hindi tayo nakipagsagutan sa mga banat ng 
kanilang media sa atin. Hindi naman po siguro kalabisan na hilingin sa kabilang 
panig na galangin ang ating karapatan, gaya ng paggalang sa kanilang mga 
karapatan bilang kapwa bansang nasa iisang mundong kailangang pagsaluhan. 
Mayroon po tayong mga miron na nagsasabing hayaan na lang ang Bajo de 
Masinloc; umiwas na lang tayo. Pero kung may pumasok sa inyong bakuran at 
sinabing sa kanya na ang kanyang kinatatayuan ay sa kanya na, papayag ba kayo? 
Hindi naman po yata tamang ipamigay na lang natin sa iba ang sadyang atin 
talaga. [Applause] 
Kaya nga po hinihiling ko sa sambayanan ang pakikiisa 
sa isyung ito. Iisa lang po dapat ang kumpas natin. Tulungan ninyo akong 
iparinig sa kabilang panig ang katuwiran ng ating mga paninindigan. 
Hindi po simple ang sitwasyon, at hindi magiging simple ang solusyon. 
Magtiwala po kayo: kumokonsulta tayo sa mga eksperto, at sa lahat ng pinuno ng 
ating bansa, pati na sa kaalyado natin—gayundin sa mga nasa kabilang panig ng 
usaping ito—upang makahanap ng solusyon na katanggap-tanggap sa lahat. 
[Applause] 
Sa bawat hakbang sa tuwid na daan, nagpunla tayo ng 
pagbabago. Ngunit may mangilan-ngilan pa ring pilit na bubunot nito. Habang 
nagtatalumpati ako ngayon, may mga nagbubulung-bulungan sa isang silid at 
hinihimay ang aking mga sinasabi; naghahanap ng butas na ipambabatikos bukas. 
Sasabihin nila, "Salita lang ito, at hindi totoo ang tuwid na landas." Sila rin 
po ang magsasabing hayaan na, magkaisa na; forgive and forget na lang para 
makausad na tayo. 
Hindi ko po matatanggap ito. Forgive and forget na 
lang ang sampung taon na nawala sa atin? Forgive and forget na lang para sa 
magsasakang nabaon sa utang dahil sa kakaangkat natin ng bigas, gayong puwede 
naman palang pagyamanin sa ating sariling lupa? 
Forgive and forget na lang ba para sa pamilya ng isang pulis na namatay nang 
walang kalaban-laban, dahil batuta lang ang hawak niya habang hinahabol ang 
armadong masasamang-loob? 
Forgive and forget na lang ba para sa mga 
naulila ng limampu't pitong biktima ng masaker sa Maguindanao? Maibabalik ba 
sila ng "forgive and forget?" [Applause] 
Forgive and forget ang lahat ng atraso ng mga naglubog sa atin sa bulok na 
estado? Forgive and forget para maibalik ang lumang status quo? Ang tugon ko, 
"Ang magpatawad, maaari; ang makalimot, hindi." [Applause] 
Kung ang nagkasala ay hindi mananagot, gagarantiyahan mo ang pagpapahirap 
muli sa sambayanan. 
Ang tunay na pagkakaisa at pagkakasunduan ay magmumula lamang sa tunay at 
ganap na katarungan. Katarungan ang tawag sa plunder case na isinampa laban sa 
dating pangulo. [Applause] 
Katarungan na bigyan siya ng pagkakataong 
harapin ang mga akusasyon at ipagtanggol ang kanyang sarili. Katarungan ang 
nasaksihan natin noong ika-dalawampu't siyam ng Mayo. Noong araw na iyon, 
pinatunayan natin: Posibleng mangibabaw ang katarungan kahit na ang kabangga mo 
ay may mataas na katungkulan. [Applause] 
Noong araw na iyon, may isang 
Delsa Flores sa Panabo, Davao del Norte, na nagsabing, "Posible palang iisang 
batas lang ang kailangang sundin ng court interpreter na tulad ko, at ng Punong 
Mahistrado." [Applause] 
Posible palang maging patas ang timbangan; 
maaaring isakdal at panagutin miski ang mayaman at makapangyarihan. 
Kaya po 
sa susunod na magiging Punong Mahistrado, malaki ang inaasahan sa inyo ng 
sambayanan. Napatunayan na po nating posible ang imposible; ang trabaho natin 
ngayon, siguruhing magpapatuloy ang pagbabago tungo sa tunay na katarungan, 
matapos man ang ating termino. [Applause] 
Marami pong sira sa sistemang 
kailangan ninyong kumpunihin, at alam kong hindi magiging madali ito. Alam ko po 
kung gaano kabigat ang pasanin ng isang malinaw na mandato; ngunit ito ang atas 
sa atin ng taumbayan; ito ang tungkuling ating sinumpaan; ito ang kailangan 
nating gampanan. 
Simple lang ang hangad natin: kung inosente ka, 
buong-loob kang haharap sa korte, dahil kampante kang mapapawalang-sala ka. Kung 
ikaw ang salarin, anuman ang apelyido mo, o gaano man karami ang titulong 
nakakabit sa iyong pangalan, may katiyakan din na pananagutan mo ang ginawa mong 
kasalanan. [Applause] 
Salamat din po kay Ombudsman Conchita 
Carpio-Morales, [applause] sa pagtanggap ng hamon na maging tunay na 
tanod-bayan. Kung tutuusin, pwede na niyang tanggihan ang responsibilidad at 
sabihing, "Retirado na ako, puwede bang 'yung iba na lang?" Subalit nangibabaw 
ang kaniyang malasakit sa bayan. Sa kabila nito, may nagregalo pa rin sa kanya 
ng granada sa bahay. [Laughter] Ma'am, may mga darating pa pong pagsubok; baka 
po paglaon, magaya na kayo sa akin na tinatawag, sabay-sabay pang tinatawag, na 
ganid na kapitalista na komunista din patungong diktador dahil sa masigasig na 
mga repormang ipinapatupad natin. 
Bilib po ako sa inyong 
pagpapakitang-gilas at maraming salamat sa pagiging instrumento ng katarungan, 
lalo na noong kasagsagan ng impeachment trial. Salamat din po sa dalawang 
institusyong bumubuo ng Kongreso: Sa Senado at Kamara de Representante, na 
tinimbang ng taumbayan at nakitang sapat na sapat. 
Sa lahat po ng 
tumulong sa pagpapagana ng mga prosesong pangkatarungan: Dumaan kayo sa 
matinding pagsubok, batikos, at agam-agam; kasama pa ang kaba na kung natalo 
tayo, kayo ang unang pupuntiryahin ng kalaban. Pero 'di kayo natinag. Umasa sa 
inyo ang Pilipino, at pinatunayan ninyong tama ang pag-asa sa inyo. Hindi ninyo 
binigo ang sambayanan; ipinaliwanag ninyo lalo ang ating kinabukasan. [Applause] 
Paalala lang po: hindi natatapos ang laban sa isang tiwaling opisyal na 
natanggal sa puwesto, sa isang maanomalyang kontratang napigil ipatupad, o sa 
isang opisinang naituwid ang pamamalakad. Kaya naman nananawagan po tayo sa 
Kongreso na ipasa ang panukala nating sa pag-amyenda sa Anti-Money Laundering 
Act, upang mas mapaigting pa natin ang pagpapanagot sa mga tiwali. 
Itong 
tinatamasa natin ngayon: ang bawat nailawan at iilawan pang sitio; ang bawat 
daan, tulay, paliparan, tren, at daungan; ang bawat kontratang walang bukol; ang 
kaligtasan at kapayapaan mula lungsod hanggang nayon; ang pagbalik ng piring sa 
sistemang pangkatarungan; ang bawat classroom, upuan, at aklat na napasakamay ng 
kabataan; ang bawat Pilipinong nahahandugan ng bagong kinabukasan—ang lahat ng 
ito, naabot natin sa loob lamang ng dalawang taon. 
Pagtabihin po natin ang 
dalawang taon na ito, at ang nakaraang siyam at kalahating taon na ating 
pinagdusahan. 'Di po ba't sumusulong na ang agenda ng pagbabago? Ang kapareho 
namin ng adhikain, malamang, kasama namin sa agendang ito. At kung kontra ka sa 
amin, siguro kontra ka rin sa ginagawa namin. Kung kumukontra sila sa agenda ng 
pagbabago, masasabi ba niyang sila'y nasa panig ninyo? 
Paparating na 
naman po ang halalan. Kayo po, ang aming mga boss, ang tangi naming susundan. 
Ang tanong ko sa inyo, "Boss, saan tayo tatahak? Tuloy ba ang biyahe natin sa 
tuwid na landas, o magmamane-obra ba tayo't paatras, pabalik sa daan na baluktot 
at walang patutunguhan?" 
Naalala ko pa po noong nagsimula tayo. Mulat na 
mulat ako sa bigat ng pasaning sasalubong sa atin. Kabilang ako sa mga nag-isip: 
Kaya pa bang ituwid ang ganito kabaluktot na sistema? 
Heto po ang aking 
natutuhan sa dalawampu't limang buwan ng pagkapinuno: Walang pong imposible. 
[Applause] 
Walang imposible dahil kung nakikita ng taumbayan na sila ang tanging boss ng 
kanilang pamahalaan, bubuhatin ka nila, gagabayan ka nila, sila mismo ang 
mamumuno tungo sa makabuluhang pagbabago. Hindi imposible na ang Pilipinas ang 
maging kauna-unahang bansa sa Timog-Silangang Asya na magbibigay at nagbibigay 
ng libreng bakuna laban sa rotavirus. Hindi imposible para sa Pilipinas na 
tumindig at sabihing: "Ang Pilipinas ay sa Pilipino—at handa kaming ipagtanggol 
ito." Hindi imposible na ang Pilipinong kaytagal nang yumuyuko tuwing may 
nakakasalubong na dayuhan—ang Pilipino, ngayon, taas-noong tinitingala ng buong 
mundo. [Applause] 
Talaga namang ang sarap maging Pilipino sa mga panahong ito. 
Noon pong nakaraang taon, hiniling ko sa taumbayan: Magpasalamat sa mga 
nakikiambag sa positibong pagbabago sa lipunan. Hindi po biro ang mga pagsubok 
na dinaanan natin, kaya angkop lamang na pasalamatan ang mga taong nakibalikat, 
sa pagkukumpuni sa mga maling idinulot ng masamang pamamahala. 
Sa lahat ng miyembro ng aking Gabinete: Maraming, maraming salamat. 
[Applause] 
Mapalad po ang sambayanan at may mga tulad ninyong handang isuko ang pribado 
at mas tahimik na pamumuhay para maghatid serbisyo-publiko, kahit pa batid 
ninyong ang kapalit nito ay mas maliit na sweldo, panganib, at pambabatikos. 
Maraming salamat muli. 
Huwag din po sana nilang masamain dahil personal ko silang papangalanan: Kina 
Father Catalino Arevalo, at Sister Agnes Guillen, na dumidilig at nagpapalago sa 
aking buhay spirituwal, lalo na sa mga panahong sukdulan ang pagsubok sa amin, 
maraming, maraming salamat din po. [Applause] 
Ito po ang aking ikatlong SONA, tatlo na lamang din po ang natitira. Papasok 
na po tayo sa kalagitnaan ng ating liderato. Noong nakaraang taon, ang hamon ko 
sa inyo: iwaksi ang kultura ng negatibismo; sa bawat pagkakataon, iangat ang 
kapwa-Pilipino. 
Batid po sa tinatamasa natin ngayon: hindi kayo nabigo. Sa inyo nagmula ang 
pagbabago. Ang sabi ninyo: posible. 
Humaharap po ako sa inyo bilang mukha ng isang gobyernong kayo ang boss at 
kayo pa rin ang lakas. Inuulat ko lamang ang mga pagbabagong ginawa ninyong 
posible. 
Kaya nga po sa lahat ng nurse, midwife, o doktor na piniling 
magsilbi sa mga baryo; sa bawat bagong graduate na piniling magtrabaho sa 
gobyerno; sa bawat atletang Pilipinong bitbit ang watawat saan mang panig ng 
mundo; sa bawat kawani ng pamahalaan na tapat na nagseserbisyo: Kayo po ang 
gumawa ng pagbabago. [Applause] 
Sa tuwing haharap ako sa isang ina na 
nagsasabing, "Salamat at nabakunahan na ang aking sanggol," ang tugon ko: Ikaw 
ang gumawa nito. 
Sa tuwing haharap ako sa isang bata na nagsasabing, 
"Salamat sa papel at lapis, sa pagkakataong makapag-aral," ang tugon ko: Kasama 
ka sa gumawa nito. 
Sa tuwing haharap ako sa isang OFW na nagsasabing, 
"Salamat at puwede ko na muling pangaraping tumanda sa Pilipinas," ang tugon ko: 
Ikaw ang gumawa nito. 
Sa tuwing haharap ako sa isang Pilipinong 
nagsasabing, "Salamat, akala ko hindi na magkakakuryente sa aming sitio. Akala 
ko hindi ko na aabuting buhay ang liwanag na ganito," ang tugon ko: Ikaw ang 
gumawa nito. 
Sa bawat pagkakataon na haharap ako sa isang magsasaka, 
guro, piloto, inhinyero, tsuper, ahente sa call center, karaniwang Pilipino; sa 
bawat Juan at Juana dela Cruz na nagsasabing "Salamat sa pagbabago," ang tugon 
ko sa inyo: Kayo ang gumawa nito. [Applause] 
Inuulit ko po: posible na 
ang dating imposible. Humaharap po ako sa inyo ngayon, at sinasabing: hindi ko 
SONA ito. Kayo ang gumawa nito. SONA ito ng sambayanang Pilipino. Maraming, 
maraming salamat po at magandang hapon po sa lahat. [Applause] 
Chief News Editor: Sol Jose Vanzi
© Copyright, 2012 by PHILIPPINE HEADLINE NEWS ONLINE 
All 
rights reserved 
PHILIPPINE 
HEADLINE NEWS ONLINE [PHNO] WEBSITE
 		 	   		  
[Non-text portions of this message have been removed]
------------------------------------
-------------------------------------------------------------
Follow us on Twitter: http://twitter.com/phnotweet
This is the PHILIPPINE HEADLINE NEWS ONLINE (PHNO) Mailing List. 
To stop receiving our news items, please send a blank e-mail addressed to: phno-unsubscribe@yahoogroups.com
Please visit our homepage at: http://www.newsflash.org/
(c) Copyright 2009.  All rights reserved.
-------------------------------------------------------------Yahoo! Groups Links
<*> To visit your group on the web, go to:
    http://groups.yahoo.com/group/phno/
<*> Your email settings:
    Individual Email | Traditional
<*> To change settings online go to:
    http://groups.yahoo.com/group/phno/join
    (Yahoo! ID required)
<*> To change settings via email:
    phno-digest@yahoogroups.com 
    phno-fullfeatured@yahoogroups.com
<*> To unsubscribe from this group, send an email to:
    phno-unsubscribe@yahoogroups.com
<*> Your use of Yahoo! Groups is subject to:
    http://docs.yahoo.com/info/terms/





